Maatschappelijke thema's - De oorlogsjaren
De jaren ’40-‘45 hebben ook in de Schoolstraat hun sporen nagelaten. De straat zelf is ondanks de oorlog relatief ongeschonden uit de strijd gekomen. In tegenstelling tot de vele straten en huizen ten westen van de Jan Bertsstraat – twee straten verder: alles tot en met de Diemerkade werd in 1944 afgebroken ten behoeve van het schootsveld van de Duitsers - zie ook de luchtfoto in de rubriek Boven de Schoolstraat. De meeste bewoners uit de straat zijn ongeschonden uit de oorlogstijd gekomen. Toch zijn er trieste verhalen bekend over deportatie van straatbewoners, razzia’s in de straat, verstoppen en vluchten, en over collaboratie met de Duitsers. Na de oorlog was de Santa Mariaschool in de Burgermeester Bickerstraat verzamelplaats van opgepakte NSB’ers.
Vestinggeschut (1940)
Karel Kolumbis (1893-1983), uit de Schoolstraat 51, fotografeerde graag. Op de foto – genomen vanaf de eerste verdieping van zijn huis – kan de scherpe waarnemer zien, dat op de reeds onderheide straat van de Paulus Emtinckweg – de straat parallel aan de Schoolstraat - Nederlands relatief oud vestinggeschut als veldartillerie klaar staat, bekeken door nieuwsgierige omwonenden. De oude kanonnen stonden in het voorjaar van 1940 opgesteld om Amsterdam en directe omstreken tegen een Duitse aanval te beschermen.
Overgave van NSB’ers in 1945
NSB’ers op het schoolplein van de Santa Mariaschool in de Burgemeester Bickerstraat (1945)
Intocht van de geallieerden in 1945
Intocht van de geallieerden op de Hartveldseweg in Diemen (7 mei 1945)
Links het schootsveld en de huizen van de Jan Bertsstraat; in de verte links aan de weg de Sint-Petrus’ Banden kerk en rechts van de Weespertrekvaart de voormalige Hervormde kerk.
Nadere informatie over (de Schoolstraat in) de oorlogsjaren is te vinden in:
DIEMENS OORLOG – Dorp bij Amsterdam onder Duitse bezetting. Het boek werd in mei 2015 uitgegeven door de Historische Kring Diemen.